Hợp đồng thương mại điện tử là gì ? Thông tin A-Z mới nhất

Ngày cập nhật :27/12/2023

Hợp đồng thương mại điện tử là gì ? Đặc điểm của hợp đồng này như thế nào , vai trò , lợi ích ra sao , quy trình giao kết như thế nào ? . Tất cả sẽ được giải đáp trong bài viết dưới đây . Cùng Giải pháp số Hà Nội tìm hiểu nhé !

Hợp đồng thương mại điện tử là gì ?

Hợp đồng thương mại điện tử là một dạng thỏa thuận pháp lý giữa các bên tham gia trong hoạt động thương mại, được thiết lập thông qua việc trao đổi thông điệp dữ liệu theo quy định của pháp luật, nhằm xác định, thay đổi và chấm dứt quyền lợi và nghĩa vụ của mỗi bên.

Theo Điều 33 của Luật giao dịch điện tử 2005, hợp đồng điện tử được định nghĩa là hợp đồng thiết lập dưới dạng thông điệp dữ liệu. Điều này đồng nghĩa với việc hợp đồng thương mại điện tử không chỉ là một dạng hợp đồng thương mại thông thường mà còn thể hiện bằng phương tiện điện tử.

Về giá trị pháp lý, theo quy định của Điều 34 của Luật Giao dịch điện tử 2005, hợp đồng điện tử không mất giá trị pháp lý chỉ vì nó được thể hiện dưới dạng thông điệp dữ liệu. Điều 15 của Luật thương mại 36/2005/QH11 cũng xác nhận rằng trong hoạt động thương mại, thông điệp dữ liệu có giá trị pháp lý tương đương với văn bản, miễn là nó đáp ứng các điều kiện và tiêu chuẩn kỹ thuật theo quy định của pháp luật.

Một khía cạnh quan trọng của hợp đồng thương mại điện tử là tính an toàn và bảo mật của chữ ký số. Điều này là quan trọng để đảm bảo tính toàn vẹn và xác thực của thông điệp dữ liệu, tăng cường sự tin cậy trong quá trình thực hiện giao dịch trực tuyến.因此, hợp đồng thương mại điện tử không chỉ là công cụ phổ biến trong thương mại điện tử mà còn mang lại giá trị pháp lý và sự an toàn trong quá trình giao dịch.

Giá trị pháp lý của hợp đồng thương mại điện tử

Giá trị pháp lý của hợp đồng thương mại điện tử được rõ ràng quy định trong Điều 34 của Luật giao dịch điện tử 2005. Theo quy định này:

Điều 34. Thừa nhận giá trị pháp lý của hợp đồng điện tử

Giá trị pháp lý của hợp đồng điện tử không thể bị phủ nhận chỉ vì hợp đồng đó được thể hiện dưới dạng thông điệp dữ liệu.

Ngoài ra, Điều 14 của cùng luật cũng cung cấp các quy định quan trọng liên quan đến giá trị chứng cứ của thông điệp dữ liệu:

Điều 14. Thông điệp dữ liệu có giá trị làm chứng cứ

• Thông điệp dữ liệu không bị phủ nhận giá trị dùng làm chứng cứ chỉ vì đó là một thông điệp dữ liệu.
• Giá trị chứng cứ của thông điệp dữ liệu được xác định căn cứ vào độ tin cậy của cách thức khởi tạo, lưu trữ hoặc truyền gửi thông điệp dữ liệu; cách thức bảo đảm và duy trì tính toàn vẹn của thông điệp dữ liệu; cách thức xác định người khởi tạo và các yếu tố phù hợp khác.

Từ những quy định trên, có thể kết luận rằng hợp đồng thương mại điện tử, khi đáp ứng các điều kiện về toàn vẹn và tính toàn vẹn của thông điệp dữ liệu, được công nhận tính pháp lý và có giá trị làm chứng cứ. Điều này có ý nghĩa quan trọng trong trường hợp một trong hai bên không tuân thủ hợp đồng hoặc vi phạm điều khoản, làm tăng sự tin cậy và tính minh bạch trong các giao dịch thương mại điện tử.

Đặc điểm của hợp đồng thương mại điện tử

Hợp đồng thương mại điện tử, vốn là một dạng hợp đồng thương mại, mang những đặc điểm cơ bản của hợp đồng thương mại thông thường. Tuy nhiên, do được thiết lập qua các phương tiện điện tử, nó đặc biệt hóa với một số điểm quan trọng:

Chủ Thể Hợp Đồng

• Hợp đồng thương mại điện tử là sự kết nối giữa các bên, trong đó ít nhất một bên phải là thương nhân. Thương nhân có thể tiếp cận khách hàng qua nhiều phương tiện như sàn giao dịch thương mại điện tử, website do họ tự thiết lập, hoặc trang đấu giá trực tuyến.
• Khách hàng có thể là thương nhân hoặc cá nhân, tổ chức, và họ chấp nhận giao kết hợp đồng với thương nhân dựa trên thông tin công khai trên các trang điện tử.
• Xác định chủ thể chính xác của hợp đồng là quan trọng để rõ ràng trách nhiệm của từng bên trong quá trình thực hiện hợp đồng.
• Pháp luật về thương mại điện tử đặt ra yêu cầu cụ thể về trách nhiệm thông tin đối với cả chủ thể cung cấp dịch vụ thương mại điện tử và chủ thể của hợp đồng.

Hiệu lực hợp đồng

Hợp đồng thương mại điện tử có hiệu lực từ thời điểm mà đề nghị giao kết hợp đồng được chấp nhận. Thời gian này xác định trong khoảng 12 giờ, theo quy định của Điều 20 Nghị định số 52/2013/NĐ-CP ngày 16/5/2013 về thương mại điện tử, với sự sửa đổi, bổ sung theo Nghị định số 08/2018/NĐ-CP.

Điều 22, Khoản 1 của Nghị định trên quy định về việc chấm dứt hợp đồng đối với các dịch vụ thương mại điện tử và các dịch vụ trực tuyến khác. Theo đó:

• Các trang web cung cấp dịch vụ thương mại điện tử và dịch vụ trực tuyến phải cung cấp công cụ trực tuyến để khách hàng có thể gửi thông báo chấm dứt hợp đồng khi hết nhu cầu sử dụng dịch vụ.
• Công cụ này phải đáp ứng các điều kiện sau:
  • Cho phép khách hàng lưu trữ và hiển thị thông báo chấm dứt hợp đồng trong hệ thống thông tin của họ sau khi gửi đi.
  • Có cơ chế phản hồi để khách hàng biết thông báo chấm dứt hợp đồng của họ đã được gửi.

Điều này đồng nghĩa với việc các trang web cung cấp dịch vụ thương mại điện tử và các dịch vụ trực tuyến khác phải công bố đầy đủ và minh bạch thông tin về quy trình và thủ tục chấm dứt hợp đồng, đảm bảo tính minh bạch và tiện lợi cho cả người tiêu dùng và nhà cung cấp dịch vụ, tuân thủ theo quy định của pháp luật về thương mại điện tử.

Giao kết hợp đồng

Quá trình giao kết hợp đồng thương mại điện tử có thể thực hiện một phần hoặc toàn bộ thông qua thông điệp dữ liệu. Trong trường hợp giao kết hợp đồng thương mại điện tử:

• Chứng Từ Điện Tử và Giá Trị Pháp Lý: Bản gốc chứng từ điện tử trong giao dịch được công nhận giá trị pháp lý khi đáp ứng đủ các điều kiện quy định. Điều này đảm bảo sự toàn vẹn và tin cậy của thông tin từ thời điểm khởi tạo, đồng thời đảm bảo khả năng sử dụng và truy cập đầy đủ khi cần thiết.
• Thông Báo Bằng Chứng Từ Điện Tử: Một thông báo bằng chứng từ điện tử chỉ được coi là thông báo mời đề nghị giao kết hợp đồng. Trong trường hợp không có bên nhận cụ thể, thông báo này không được xem là đề nghị giao kết hợp đồng, trừ khi bên thông báo chỉ rõ trách nhiệm của mình khi nhận được trả lời chấp nhận.
• Chủ Thể và Đề Nghị Giao Kết:Chủ thể trong hợp đồng thương mại điện tử không dễ dàng rút hoặc thay đổi đề nghị giao kết hợp đồng. Điều này giúp đảm bảo tính ổn định và rõ ràng trong quá trình đàm phán và giao kết.
• Quy Trình Đặt Hàng Trực Tuyến:
  • Đối với quy trình sử dụng chức năng đặt hàng trực tuyến, chỉ chứng từ điện tử được khách hàng khởi tạo và gửi mới được coi là đề nghị giao kết hợp đồng đối với hàng hóa, dịch vụ có sử dụng chức năng đặt hàng trực tuyến.
  • Website thương mại phải cung cấp khả năng bổ sung, sửa đổi, xác nhận và rà soát nội dung giao dịch trước khi gửi đề nghị giao kết. Thời điểm giao kết hợp đồng khi sử dụng chức năng đặt hàng trực tuyến là thời điểm bên đề nghị nhận được trả lời chấp nhận đề nghị.

Đối tượng hợp đồng

• Pháp luật đặt nặng vai trò và trách nhiệm của chủ sở hữu trang web cung cấp dịch vụ thương mại điện tử trong việc quản lý hàng hóa và dịch vụ giao dịch trên nền tảng của mình.
• Chủ sở hữu trang web khuyến mãi hoặc trang đấu giá trực tuyến, cũng như các sàn giao dịch điện tử, phải đảm bảo rằng họ có đầy đủ thông tin về hàng hóa (loại, tính hợp pháp) của các đối tác đang hoạt động trên trang web của họ. Điều này giúp tạo ra một môi trường kinh doanh minh bạch, ngăn chặn việc người bán lợi dụng và vi phạm quyền lợi và lợi ích hợp pháp của khách hàng.

Hình thức hợp đồng

• Các điều khoản của hợp đồng thương mại điện tử được hiển thị trên trang web thương mại điện tử và được thiết lập dưới dạng các thông điệp dữ liệu.
• Các thông điệp dữ liệu này có giá trị pháp lý tương đương với văn bản khi chúng đáp ứng đủ các tiêu chuẩn kỹ thuật và điều kiện theo quy định của pháp luật. Trong trường hợp pháp luật yêu cầu thông tin phải được thể hiện bằng văn bản, các thông điệp dữ liệu được coi là đáp ứng yêu cầu nếu thông tin trong chúng có thể truy cập và sử dụng được để tham chiếu khi cần thiết.

Nội dung hợp đồng

Thông tin trong hợp đồng trên trang web thương mại điện tử phải đáp ứng đầy đủ các quy định của pháp luật và bao gồm những điều sau:

• Thông tin chi tiết về tên và mô tả hàng hóa hoặc dịch vụ, bao gồm số lượng và chủng loại.
• Tổng giá trị của hợp đồng và chi tiết liên quan đến phương thức thanh toán mà khách hàng đã chọn.
• Phương thức và thời hạn giao hàng hoặc cung ứng dịch vụ. Hợp đồng thương mại điện tử chỉ có giá trị như bản gốc khi đáp ứng đủ các điều kiện sau:
• Nội dung hợp đồng được bảo đảm toàn vẹn từ lúc khởi tạo dưới dạng thông điệp dữ liệu hoàn chỉnh.
• Nội dung hợp đồng có thể truy cập và sử dụng dưới dạng hoàn chỉnh khi cần thiết.

Vai trò và lợi ích của hợp đồng thương mại điện tử

Từ thực tế triển khai hợp đồng thương mại điện tử, có thể nhận thấy vai trò quan trọng của hình thức hợp đồng này đối với doanh nghiệp, đồng thời đặt nền móng cho sự thúc đẩy phát triển kinh tế quốc gia. Vai trò của quá trình ký kết hợp đồng thương mại điện tử thể hiện qua những lợi ích sau:

• Ký kết linh hoạt, mọi lúc mọi nơi: Thay vì phải trải qua nhiều bước đàm phán, quyết định ký kết, sửa đổi và lưu trữ, hợp đồng thương mại điện tử cho phép doanh nghiệp và khách hàng trao đổi thông tin, thỏa thuận và ký kết một cách nhanh chóng qua các thiết bị điện tử kết nối Internet mà không cần gặp trực tiếp.
• Tiết kiệm chi phí và thời gian: Quá trình ký kết hợp đồng thương mại điện tử được thực hiện trực tuyến, giúp doanh nghiệp giảm thiểu cần thiết phải in ấn, quản lý, và lưu trữ nhiều hợp đồng. Đồng thời, việc này cũng giảm thiểu thời gian và chi phí liên quan đến việc chuyển phát hợp đồng hoặc các cuộc họp trực tiếp để ký kết.
• Nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp: Đơn giản hóa quy trình ký kết hợp đồng giúp doanh nghiệp tập trung nguồn lực vào các công việc quan trọng hơn như tìm kiếm đối tác, mở rộng thị trường, và tổ chức các kênh cung ứng một cách linh hoạt. Sử dụng hợp đồng thương mại điện tử cũng đồng nghĩa với việc đẩy nhanh quá trình số hóa trong giao dịch mua bán sản phẩm và dịch vụ.+

Nội dung chính của hợp đồng thương mại điện tử

Nội dung chính của hợp đồng thương mại điện tử cần đặc trưng bằng cách thể hiện thông tin cơ bản như sau:

Đối tượng của hợp đồng

Trong hợp đồng thương mại điện tử, việc xác định đúng tên đối tượng giao dịch là rất quan trọng. Đối tượng này có thể là hàng hóa, chẳng hạn như quần áo, máy móc, linh kiện… Các loại hàng hóa cần được phân biệt dựa trên tính pháp lý như động sản, bất động sản, tài sản vô hình, tài sản hữu hình và quyền về tài sản.

Số lượng, chất lượng

Ngoài việc nêu rõ tên đối tượng, nội dung hợp đồng thường chi tiết về số lượng, chất lượng, mẫu mã… Việc này giúp hỗ trợ quá trình mua bán và giao dịch.

Giá trị hợp đồng và phương thức thanh toán

Giá trị hợp đồng là số tiền liên quan đến đối tượng của hợp đồng. Ví dụ, nếu hai bên ký kết hợp đồng mua bán máy tính và thỏa thuận giá là 10.000.000 đồng, giá thỏa thuận này cần được ghi rõ trong hợp đồng. Trong một số trường hợp, giá trị hợp đồng có thể dựa trên các hóa đơn chứng từ theo quy định của pháp luật.

Phương thức thanh toán là thông tin không thể thiếu trong hợp đồng thương mại điện tử. Các bên cần thỏa thuận về phương thức thanh toán phù hợp, như chuyển khoản qua tài khoản ngân hàng, thanh toán bằng ví điện tử, séc…

Thời hạn, địa điểm và phương thức thực hiện hợp đồng

Hợp đồng thương mại điện tử cần đặc trưng thời hạn thực hiện. Cụ thể, các bên cần thống nhất về thời điểm bắt đầu có hiệu lực, thời gian thực hiện (ví dụ: thời gian giao sản phẩm, thời gian làm dịch vụ…) và thời hạn kết thúc.

Địa điểm thực hiện hợp đồng là nơi giao sản phẩm/dịch vụ theo thỏa thuận. Điều này cần được rõ ràng trong hợp đồng, có thể là địa điểm của bên cung ứng hoặc địa điểm giao dịch của bên mua.

Phương thức thực hiện hợp đồng là cách các bên giao kết thực hiện các điều khoản và nội dung đã thỏa thuận. Các phương thức thực hiện có thể là qua sàn giao dịch, website, trang đấu giá, hợp đồng hình thành qua thư điện tử và chữ ký số.

Quyền, nghĩa vụ của các bên

Quyền và nghĩa vụ là những thỏa thuận giữa các bên và cần được rõ ràng thể hiện tại hợp đồng. Ngoài ra, nội dung hợp đồng cũng có thể bao gồm các điều khoản ràng buộc khi cần thiết.

Trách nhiệm do vi phạm hợp đồng

Hợp đồng cần nêu rõ về điều kiện vi phạm cũng như bồi thường thiệt hại khi có vi phạm. Theo Điều 301, Luật Thương mại 2005, mức bồi thường không quá 8% giá trị nghĩa vụ hợp đồng và phương pháp áp dụng phạt này chỉ khi hợp đồng quy định.

Phương thức giải quyết tranh chấp

Các bên nên thống nhất cách giải quyết tranh chấp nếu có, như thông qua Tòa án hoặc Trọng tài. Đối với hợp đồng quốc tế, cần thống nhất với luật của quốc gia nào để tránh những vấn đề pháp lý không mong muốn.

Ngoài các yếu tố truyền thống, hợp đồng thương mại điện tử cũng cần chú trọng đến:

• Yêu cầu kỹ thuật trong quá trình giao kết hợp đồng.
• Chứng thực chữ ký điện tử theo quy định pháp luật.
• Điều kiện đảm bảo tính toàn vẹn và bảo mật của hợp đồng.

Quy trình giao kết hợp đồng thương mại điện tử

Quá trình giao kết hợp đồng thương mại điện tử chia sẻ nhiều đặc điểm tương đồng với việc thực hiện giao kết hợp đồng điện tử. Quá trình này bao gồm những bước chi tiết như sau:

• Bước 1: Tạo/Upload Hợp Đồng

Người đề xuất giao kết hợp đồng thực hiện việc tạo lập hợp đồng điện tử bằng cách đăng nhập vào hệ thống và tạo hợp đồng với đầy đủ các điều khoản, quyền và nghĩa vụ của các bên liên quan.

• Bước 2: Thiết Kế Luồng Xem và Ký Các Bên Liên Quan

Trong quá trình tạo lập hợp đồng thương mại điện tử, người đề xuất xác định rõ về luồng ký, vị trí ký, chủ thể ký, vai trò chủ thể và yêu cầu ký trên hợp đồng. Sau đó, họ sẽ thực hiện ký vào vị trí chữ ký của mình. Hệ thống hợp đồng thương mại điện tử sẽ tạo ra luồng ký tự động và gửi hợp đồng đến (các) bên còn lại.

• Bước 3: Thông Báo Các Bên Liên Quan

Hệ thống sẽ gửi thông báo về hợp đồng đến người nhận đề xuất thông qua email. Người nhận đề xuất sẽ truy cập vào hợp đồng để đọc các điều khoản, thông tin và nghĩa vụ liên quan.

• Bước 4: Ký Số Ngay Trên Máy Tính, Điện Thoại

Sau khi thống nhất với nội dung trên hợp đồng, người nhận đề xuất thực hiện ký số ngay trên điện thoại hoặc máy tính từ bất kỳ đâu và bất kỳ khi nào.

• Bước 5: Gửi Tới Đối Tác, Hoàn Tất và Lưu Trữ Hợp Đồng

Sau khi tất cả các bên đã ký kết hợp đồng, hợp đồng thương mại điện tử được thiết lập thành công. Hệ thống sẽ gửi thông báo hoàn tất ký hợp đồng cho tất cả các bên. Hợp đồng thương mại điện tử sau khi ký kết sẽ được lưu trữ và mã hóa bởi hệ thống.

Lúc này, hợp đồng bắt đầu có hiệu lực và các bên cần thực hiện nghĩa vụ theo quy định trong hợp đồng.

Tranh chấp hợp đồng thương mại điện tử

Các mâu thuẫn thường xuất hiện trong hợp đồng thương mại điện tử có thể được phân loại theo nhiều tiêu chí khác nhau:

• Theo Phạm Vi Lãnh Thổ:
  • Tranh chấp hợp đồng thương mại điện tử trong nước.
  • Tranh chấp hợp đồng thương mại điện tử quốc tế.
• Theo Số Lượng Bên Tranh Chấp:
  • Tranh chấp thương mại điện tử giữa hai bên.
  • Tranh chấp thương mại điện tử có sự tham gia của nhiều bên.
• Theo Lĩnh Vực Tranh Chấp:
  • Tranh chấp hợp đồng thương mại điện tử liên quan đến hợp đồng.
  • Tranh chấp hợp đồng thương mại điện tử liên quan đến đầu tư.
  • Tranh chấp hợp đồng thương mại điện tử liên quan đến sản phẩm.
  • Tranh chấp hợp đồng thương mại điện tử liên quan đến sở hữu trí tuệ.
• Theo Quá Trình Thực Hiện:
  • Tranh chấp hợp đồng thương mại điện tử trong quá trình đàm phán.
  • Tranh chấp hợp đồng thương mại điện tử trong quá trình soạn thảo.
  • Tranh chấp hợp đồng thương mại điện tử trong quá trình ký kết.
  • Tranh chấp hợp đồng thương mại điện tử trong quá trình thực hiện hợp đồng.
• Theo Thời Điểm Phát Sinh Tranh Chấp:
  • Tranh chấp hợp đồng thương mại điện tử hiện tại.
  • Tranh chấp hợp đồng thương mại điện tử trong tương lai.

Cách xử lý khi xảy ra tranh chấp hợp đồng thương mại điện tử

Theo quy định của pháp luật, quá trình giải quyết tranh chấp hợp đồng thương mại điện tử có thể chia thành bốn hướng tiếp cận:

• Thương Lượng:
  • Các bên liên quan thực hiện thương lượng, tức là họ cùng nhau thảo luận và đạt được thoả thuận để giải quyết mọi bất đồng và loại bỏ tranh chấp.
• Hòa Giải:
  • Sử dụng bên thứ ba làm trung gian để thực hiện quá trình hòa giải. Trong vai trò này, bên trung gian sẽ thuyết phục và hỗ trợ các bên liên quan để tìm kiếm giải pháp hòa bình nhằm khắc phục tranh chấp.
• Trọng Tài Thương Mại:
  • Sử dụng quy trình trọng tài thương mại, nơi một hoặc một nhóm trọng tài được ủy quyền để nghe và đưa ra phán quyết về tranh chấp. Kết quả của quy trình trọng tài này là ràng buộc và phải được thực hiện bởi các bên liên quan.
• Tòa Án:
  • Nếu không có khả năng đạt được thoả thuận hoặc giải quyết thông qua thương lượng, hòa giải, hoặc trọng tài, tranh chấp sẽ được đưa ra cơ quan xét xử, tức là tòa án theo quy định của nhà nước. Quá trình này sẽ diễn ra theo trình tự được thiết lập để đảm bảo sự nghiêm túc và chặt chẽ trong quá trình xử lý tranh chấp.

Quy định về chấm dứt hợp đồng thương mại điện tử

Chấm dứt hợp đồng thương mại điện tử có thể xảy ra thông qua thỏa thuận chung của tất cả các bên liên quan hoặc theo quy định của pháp luật, có thể là quyết định đơn phương của một bên. Quy trình chấm dứt hợp đồng dịch vụ thương mại điện tử và các dịch vụ trực tuyến được quy định tại Khoản 1 Điều 22 của Nghị định 52/2013/NĐ-CP về thương mại điện tử.

Theo quy định này, các trang web cung cấp dịch vụ thương mại điện tử và trực tuyến phải đưa ra công cụ thông báo chấm dứt hợp đồng khi khách hàng không có nhu cầu sử dụng nữa. Công cụ này cần cung cấp cho khách hàng khả năng lưu trữ và hiển thị thông tin về hợp đồng cũng như phản hồi, giúp họ theo dõi thông báo chấm dứt hợp đồng của mình. Điều này nhằm đảm bảo tính minh bạch và đồng thời giúp khách hàng có thông tin đầy đủ về quá trình chấm dứt hợp đồng của họ.

Bài viết trên đây Giải pháp số Hà Nội đã tổng hợp toàn bộ thông tin về hợp đồng thương mại điện tử là gì ? Đặc điểm của hợp đồng này như thế nào , vai trò , lợi ích ra sao , quy trình giao kết như thế nào . Hi vọng bài viết hữu ích với bạn !

Nội dung tìm kiếm khác

Mẫu hợp đồng thương mại điện tử
Câu hỏi về hợp đồng thương mại điện tử
Các loại hợp đồng thương mại điện tử
Chủ thể chủ yếu của hợp đồng thương mại điện tử là chủ thể nào
Đề nghị giao kết hợp đồng thương mại điện tử thể hiện điều gì
Các chủ thể tham gia trong giao kết hợp đồng thương mại điện tử
Vi phạm hợp đồng thương mại điện tử
Điều kiện có hiệu lực của hợp đồng thương mại điện tử