Chữ ký số – 3 điều để chữ ký số có tính pháp lý

Ngày cập nhật :03/01/2025

Chữ ký số là một trong những công cụ quan trọng trong thế giới kỹ thuật số hiện nay, có vai trò quyết định trong việc xác thực và bảo mật các giao dịch điện tử.

Đặc biệt, tính pháp lý của chữ ký số là vấn đề được quan tâm nhiều, vì nó ảnh hưởng trực tiếp đến tính hợp pháp và rủi ro pháp lý của các giao dịch và hoạt động trực tuyến. Bài viết sau đây sẽ phân tích và giải đáp câu hỏi “Chữ ký số có giá trị pháp lý không?”.

Giới thiệu về Chữ ký số

Chữ ký số, hay còn gọi là chữ ký điện tử, là một loại chữ ký dùng trong môi trường điện tử để xác nhận danh tính của người sử dụng và sự chấp thuận của họ đối với các thông tin, tài liệu điện tử. Thay vì việc ký tay trên giấy như chữ ký truyền thống, chữ ký số sử dụng mật mã điện tử để bảo vệ tính toàn vẹn của dữ liệu và đảm bảo tính xác thực của người ký.

Pháp lý của Chữ ký số

Chữ ký số đã được pháp luật định nghĩa rõ trong Khoản 6 Điều 3 của Nghị định 130/2018/NĐ-CP, ban hành năm 2018 về Quy định chi tiết thi hành Luật giao dịch điện tử về chữ ký số và dịch vụ chứng thực chữ ký số. Theo đó, chữ ký số là một loại chữ ký điện tử được tạo ra thông qua việc biến đổi một thông điệp dữ liệu sử dụng hệ thống mật mã không đối xứng. Người sử dụng thông điệp dữ liệu ban đầu và khóa công khai của người ký có thể xác định chính xác quá trình biến đổi này. Quá trình biến đổi chỉ được coi là hợp lệ khi sử dụng khóa bí mật tương ứng với khóa công khai trong cùng một cặp khóa, và đảm bảo tính toàn vẹn của nội dung thông điệp dữ liệu từ khi thực hiện quá trình biến đổi.

Pháp luật đã thừa nhận sự tồn tại của chữ ký số và cho phép người dùng sử dụng chúng trong các giao dịch pháp lý trên thị trường. Điều 8 của Nghị định 130/2018/NĐ-CP cũng đã rõ ràng quy định về giá trị pháp lý của chữ ký số như sau:

• Trong trường hợp pháp luật yêu cầu một văn bản cần có chữ ký, thì một thông điệp dữ liệu được xem là đáp ứng khi nó được ký bằng chữ ký số và đảm bảo an toàn theo quy định tại Điều 9 của Nghị định này.
• Trong trường hợp pháp luật yêu cầu văn bản phải được đóng dấu của cơ quan tổ chức, thì một thông điệp dữ liệu được xem là đáp ứng khi nó được ký bởi chữ ký số của cơ quan, tổ chức và đảm bảo an toàn theo quy định tại Điều 9 của Nghị định này.
• Chữ ký số và chứng thư số nước ngoài được cấp phép sử dụng tại Việt Nam theo quy định tại Chương V của Nghị định này có giá trị pháp lý và hiệu lực như chữ ký số và chứng thư số do tổ chức cung cấp dịch vụ chứng thực chữ ký số công cộng của Việt Nam cấp”.

Do đó, chữ ký số đã được xác định có giá trị pháp lý tương đương như chữ ký viết tay truyền thống trước đây. Tuy nhiên, để được công nhận là hợp pháp và có giá trị pháp lý theo quy định của pháp luật, chữ ký số phải đáp ứng đầy đủ các điều kiện được quy định: 

Điều kiện để một chữ ký số được công nhận giá trị pháp lý

Để tránh những rủi ro về quyền lợi hợp pháp và lợi ích kinh tế của người dùng do việc sử dụng chữ ký số trên cơ sở giả mạo chữ ký hoặc đánh cắp thông tin, pháp luật đã quy định rất cụ thể về các điều kiện để một chữ ký số được đảm bảo an toàn và có giá trị pháp lý.

Theo Điều 9 của Nghị định 130/2018/NĐ-CP, để chữ ký số được coi là an toàn và có giá trị pháp lý, các điều kiện sau phải được đáp ứng:

1. Chữ ký số phải được tạo ra trong thời gian hiệu lực của chứng thư số và được xác thực bằng khóa công khai ghi trên chứng thư số đó.

1. Chữ ký số phải được tạo ra bằng cách sử dụng khóa bí mật tương ứng với khóa công khai ghi trên chứng thư số do một trong các tổ chức sau cấp: a) Tổ chức cung cấp dịch vụ chứng thực chữ ký số quốc gia; b) Tổ chức cung cấp dịch vụ chứng thực chữ ký số chuyên dùng của Chính phủ; c) Tổ chức cung cấp dịch vụ chứng thực chữ ký số công cộng; d) Tổ chức cung cấp dịch vụ chứng thực chữ ký số chuyên dùng của các cơ quan, tổ chức được cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện để đảm bảo an toàn cho chữ ký số chuyên dùng theo quy định tại Điều 40 của Nghị định này.
2. Khóa bí mật chỉ thuộc sự kiểm soát của người ký tại thời điểm ký”.

Các tiêu chí nhận diện đơn vị uy tín cung cấp dịch vụ chữ ký số

Hiện nay, việc lựa chọn đơn vị cung cấp dịch vụ chữ ký số uy tín là một thách thức đối với người dùng khi thị trường xuất hiện nhiều đơn vị cung cấp dịch vụ này. Để đảm bảo chất lượng và tính tin cậy của dịch vụ, người dùng có thể tham khảo các tiêu chí sau:

• Đơn vị có giấy phép của Nhà nước cho hoạt động cung cấp dịch vụ chữ ký số. Điều này là bước cơ bản và điều kiện tối thiểu để đảm bảo uy tín và hợp pháp của đơn vị. Để cung cấp dịch vụ, đơn vị phải đáp ứng các yêu cầu của pháp luật và nhận được cấp phép từ các cơ quan chức năng có thẩm quyền.
• Thương hiệu có uy tín và hoạt động lâu năm trong lĩnh vực công nghệ thông tin và chữ ký số. Một trong những yếu tố quan trọng để đánh giá thương hiệu là thời gian hoạt động và sự phát triển bền vững trên thị trường. Vì vậy, người dùng nên lựa chọn các thương hiệu đã có vị thế vững chắc trong lĩnh vực công nghệ thông tin và đã có kinh nghiệm trong cung cấp dịch vụ chữ ký số.
• Đánh giá từ phản hồi của người dùng. Điều này là một trong những tiêu chí quan trọng giúp người dùng đánh giá được chất lượng dịch vụ của đơn vị cung cấp. Bằng cách tham khảo các phản hồi từ các khách hàng sử dụng dịch vụ trước đây, người dùng có thể nhận được thông tin đáng tin cậy và lựa chọn đơn vị cung cấp phù hợp nhất.

Trên cơ sở các điều kiện trên, người dùng sẽ có thể lựa chọn đơn vị cung cấp dịch vụ chữ ký số phù hợp để đảm bảo tính hợp pháp và an toàn cho các giao dịch điện tử trong thực tế kinh doanh và cuộc sống hàng ngày.