BHXH tự nguyện là gì ? Toàn bộ kiến thức cập nhật 2023 !
Ngày cập nhật :27/12/2023
BHXH tự nguyện là gì ? Điều kiện , quyền lợi tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện như thế nào ? . Bài viết dưới đây Mobifone sẽ cập nhật kiến thức mới nhất về bhxh như mức đóng , mức hưởng mới nhất . Cùng tìm hiểu nhé !
Bảo hiểm xã hội tự nguyện là gì?
Bảo hiểm xã hội tự nguyện là một dạng bảo hiểm xã hội mà Nhà nước tổ chức, trong đó người tham gia bảo hiểm có thể tự lựa chọn mức đóng và phương thức đóng phù hợp với tình hình tài chính và thu nhập cá nhân của họ.
Chế độ BHXH tự nguyện đảm bảo các quyền lợi cho người tham gia trong trường hợp họ đối mặt với các tình huống như nghỉ hưu hoặc tử vong mà không còn khả năng làm việc. Dưới đây là một số quyền lợi mà người tham gia BHXH tự nguyện có thể được hưởng:
Những lợi ích khi tham gia BHXH tự nguyện là gì?
Lợi ích của việc tham gia BHXH tự nguyện bao gồm:
- Tiền lương hưu hàng tháng: Người tham gia có cơ hội nhận được tiền lương hưu hàng tháng khi họ đủ điều kiện về tuổi và thời gian đóng BHXH. Mức lương hưu được tính dựa trên tỷ lệ phần trăm so với thu nhập trung bình khi tham gia BHXH và được điều chỉnh theo chỉ số giá tiêu dùng và tăng trưởng kinh tế.
- Thẻ bảo hiểm y tế miễn phí: Người tham gia sẽ được cấp thẻ bảo hiểm y tế miễn phí trong thời gian hưởng lương hưu, giúp họ tiết kiệm chi phí khám chữa bệnh tại các cơ sở y tế công lập.
- Hỗ trợ tài chính từ Nhà nước: Nhà nước sẽ hỗ trợ một phần kinh phí dựa trên tỷ lệ phần trăm của mức đóng BHXH hàng tháng, tuỳ thuộc vào mức chuẩn hộ nghèo của khu vực nông thôn. Hỗ trợ này có thời hạn tối đa là 10 năm.
- Trợ cấp mai táng và trợ cấp tuất: Khi người tham gia qua đời, người lo mai táng sẽ nhận được trợ cấp mai táng, tương đương 10 lần mức lương cơ sở tại tháng người tham gia qua đời. Thân nhân của người tham gia cũng sẽ nhận trợ cấp tuất, được tính theo số năm đã đóng BHXH, mỗi năm tính bằng 1,5 – 2 tháng thu nhập trung bình khi tham gia BHXH.
- Bảo hiểm xã hội một lần: Trong một số tình huống đặc biệt, như ngừng tham gia, ra nước ngoài để định cư, hoặc mắc các bệnh nguy hiểm đến tính mạng, người tham gia có thể được hưởng bảo hiểm xã hội một lần. Mức hưởng sẽ được tính dựa trên số năm đã đóng BHXH, mỗi năm tính bằng 1,5 – 2 tháng thu nhập tháng trung bình khi tham gia BHXH.
Điều kiện tham gia BHXH tự nguyện là gì?
Để tham gia Bảo hiểm Xã hội tự nguyện, bạn cần đáp ứng các điều kiện sau:
- Quốc tịch và độ tuổi: Bạn phải là công dân Việt Nam và đã đủ 15 tuổi trở lên.
- Không thuộc đối tượng bắt buộc: Bạn không nằm trong danh sách các đối tượng bắt buộc tham gia Bảo hiểm Xã hội theo quy định.
- Có nhu cầu và khả năng đóng Bảo hiểm Xã hội tự nguyện: Bạn cần có nhu cầu và có khả năng tài chính để đóng tiền bảo hiểm xã hội tự nguyện.
Đối tượng tham gia BHXH tự nguyện là ai?
Các đối tượng có thể tham gia Bảo hiểm Xã hội tự nguyện bao gồm:
- Người lao động theo hợp đồng lao động ngắn hạn: Bao gồm những người làm việc dưới một tháng theo hợp đồng lao động.
- Người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã, phường, thôn, ấp: Những người tham gia hoạt động cộng đồng ở các cấp xã, phường, thôn, ấp, làng, tổ dân phố, khu, khu phố.
- Người lao động gia đình: Bao gồm những người giúp việc gia đình và không nhận tiền lương.
- Người tự doanh và kinh doanh: Các cá nhân tham gia các hoạt động sản xuất, kinh doanh, hoặc dịch vụ mà họ không nhận tiền lương.
- Xã viên và công nhân xã viên: Bao gồm những người tham gia làm việc trong hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã và không nhận tiền lương hoặc tiền công.
- Nông dân và người lao động tự tạo việc làm: Bao gồm những người lao động trong ngành nông nghiệp và tự tạo việc làm.
- Người lao động đủ tuổi nhưng chưa đủ điều kiện đóng BHXH để nhận lương hưu: Bao gồm những người lao động đủ tuổi về lý thuyết nhưng chưa đủ thời gian đóng để đủ điều kiện nhận lương hưu.
- Các đối tượng khác đáp ứng điều kiện tham gia Bảo hiểm Xã hội tự nguyện: Bao gồm những đối tượng khác theo quy định và đáp ứng điều kiện cụ thể.
Bảo hiểm xã hội tự nguyện gồm những chế độ nào?
Theo Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014, người tham gia Bảo hiểm xã hội tự nguyện sẽ được hưởng một số quyền lợi tương tự như người tham gia Bảo hiểm xã hội bắt buộc. Cụ thể, những quyền lợi và khoản tiền trợ cấp sau sẽ được áp dụng:
- Hưởng lương hưu hàng tháng: Người tham gia BHXH tự nguyện sẽ được nhận lương hưu hàng tháng nếu đủ điều kiện về tuổi và thời gian đóng BHXH. Mức lương hưu được tính dựa trên tỷ lệ phần trăm của mức bình quân thu nhập tháng đóng BHXH và có thể điều chỉnh theo chỉ số giá tiêu dùng và tăng trưởng kinh tế.
- Nhận tiền trợ cấp một lần: Người tham gia có quyền nhận tiền trợ cấp một lần trong một số tình huống đặc biệt, chẳng hạn như không muốn tiếp tục tham gia, ra nước ngoài để định cư, hoặc mắc các bệnh nguy hiểm đe dọa tính mạng. Mức trợ cấp này được tính dựa trên số năm đã đóng BHXH và có thể điều chỉnh theo chỉ số tài chính.
- Tiền trợ cấp mai táng: Người tham gia BHXH tự nguyện sẽ được hưởng trợ cấp mai táng khi qua đời. Khoản trợ cấp này được tính dựa trên mức lương cơ sở tại tháng người tham gia qua đời và có giá trị bằng 10 lần mức lương đó.
- Tiền trợ cấp tuất một lần: Thân nhân của người tham gia BHXH tự nguyện cũng có quyền nhận tiền trợ cấp tuất một lần, được tính theo số năm đã đóng BHXH của người tham gia. Mức trợ cấp này tương đương với 1,5 – 2 tháng mức bình quân thu nhập tháng đóng BHXH cho mỗi năm đã đóng.
- Quyền lợi về khám bệnh, chữa bệnh bảo hiểm y tế: Người tham gia BHXH tự nguyện cũng có quyền được cấp thẻ bảo hiểm y tế miễn phí, giúp họ tiết kiệm chi phí khi khám chữa bệnh tại các cơ sở y tế công lập.
Mức đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện
Theo Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014, mức đóng Bảo hiểm xã hội tự nguyện cho người lao động được quy định chi tiết như sau:
Người lao động tham gia BHXH tự nguyện, theo quy định của Khoản 4, Điều 2 của Luật này, sẽ đóng hàng tháng bằng 22% của mức thu nhập tháng do họ lựa chọn để đóng vào Quỹ hưu trí và tử tuất. Mức thu nhập tháng sẽ được tính dựa trên khoản thu nhập mà người lao động chọn để đóng BHXH tự nguyện. Mức thu nhập này phải đảm bảo thấp nhất là bằng mức chuẩn hộ nghèo khu vực nông thôn và cao nhất là bằng 20 lần mức lương cơ sở.
Người tham gia có sự linh hoạt trong việc lựa chọn phương thức đóng, bao gồm:
- Đóng hàng tháng.
- Đóng 3 tháng một lần.
- Đóng 6 tháng một lần.
- Đóng 12 tháng một lần.
- Đóng một lần cho nhiều năm về sau với mức thấp hơn mức đóng hàng tháng hoặc một lần cho những năm còn thiếu với mức cao hơn mức đóng hàng tháng so với quy định.
Mức đóng BHXH tự nguyện hàng tháng của người tham gia được tính bằng công thức sau:
Mức đóng = 22% x (Mức thu nhập chọn đóng BHXH tự nguyện – Mức nhà nước hỗ trợ đóng)
Trong đó:
- Mức thu nhập chọn đóng BHXH tự nguyện do người lao động tự lựa chọn, nhưng phải đảm bảo rằng:
- Thấp nhất là bằng mức chuẩn hộ nghèo khu vực nông thôn, ví dụ như là 1,5 triệu đồng (năm 2023).
- Cao nhất không vượt quá 20 lần mức lương cơ sở.
- Mức nhà nước hỗ trợ đóng BHXH tự nguyện được tính dựa trên tỷ lệ phần trăm (%) so với mức đóng BHXH hằng tháng theo mức chuẩn hộ nghèo khu vực nông thôn trong thời gian tối đa 10 năm.
Dưới đây là ví dụ: Nếu bạn không thuộc hộ nghèo hoặc cận nghèo và chọn mức thu nhập đóng BHXH tự nguyện là 5 triệu đồng/tháng, mức đóng hàng tháng của bạn sẽ được tính như sau:
Mức đóng hàng tháng = 22% x (5 triệu đồng – 33.000 đồng) = 1.067.000 đồng.
Từ đó, có thể thấy rằng người lao động có quyền tự do lựa chọn mức đóng BHXH tự nguyện cho mình và cũng nhận được sự hỗ trợ từ Nhà nước, tạo điều kiện thuận lợi cho những người có hoàn cảnh khó khăn tham gia đóng BHXH tự nguyện, nhằm nâng cao mục tiêu an sinh xã hội cho toàn bộ nhân dân.
Mức hưởng bảo hiểm xã hội tự nguyện
Quy định về mức hưởng bảo hiểm xã hội tự nguyện theo Luật Bảo hiểm xã hội Việt Nam năm 2014 được thể hiện như sau:
Mức hưởng chế độ hưu trí
Mức hưởng lương hưu hàng tháng được xác định theo tỷ lệ phần trăm (%) của mức bình quân thu nhập tháng đóng Bảo hiểm xã hội và phụ thuộc vào số năm đóng Bảo hiểm xã hội của người tham gia. Theo quy định, lao động nam nghỉ hưu từ năm 2018 trở đi được tính là 16 năm, năm 2019 là 17 năm, năm 2020 là 18 năm, năm 2021 là 19 năm và từ năm 2022 trở đi là 20 năm. Đối với lao động nữ, nghỉ hưu từ năm 2018 trở đi cần đóng ít nhất 15 năm để đủ điều kiện, và từ năm 2023, cần đóng ít nhất 20 năm.
Sau đó, mỗi năm thêm sẽ được tính thêm 2%, với tỷ lệ hưởng lương hưu tối đa là 75%.
Như vậy, người tham gia BHXH tự nguyện đóng từ đủ 20 năm trở lên sẽ được hưởng chế độ hưu trí. Quyền lợi từ chế độ hưu trí bao gồm:
Mức hưởng lương hưu hàng tháng
Mức lương hưu hàng tháng được tính theo công thức:
Lương hưu hàng tháng = Tỷ lệ hưởng x Bình quân thu nhập tháng đóng BHXH
Nhận tiền trợ cấp 1 lần khi nghỉ hưu
Người tham gia BHXH tự nguyện được hưởng tiền trợ cấp 1 lần khi nghỉ hưu. Mỗi năm đóng cao hơn số năm tương ứng tỷ lệ hưởng lương hưu 75% sẽ được tính bằng 0,5 tháng mức bình quân thu nhập tháng đóng BHXH.
Rút bảo hiểm xã hội 1 lần
Mức hưởng bảo hiểm xã hội một lần sẽ phụ thuộc vào số năm đã đóng bảo hiểm xã hội, với các quy định cụ thể như sau:
a) Đối với những năm đóng Bảo hiểm xã hội trước năm 2014, mức hưởng là 1,5 tháng mức bình quân thu nhập tháng đóng BHXH cho mỗi năm đóng.
b) Đối với những năm đóng từ năm 2014 trở đi, mức hưởng là 2 tháng mức bình quân thu nhập tháng đóng BHXH cho mỗi năm đóng.
c) Trong trường hợp thời gian đóng Bảo hiểm xã hội chưa đủ 01 năm, mức hưởng bảo hiểm xã hội sẽ bằng số tiền đã đóng, nhưng không vượt quá 02 tháng mức bình quân thu nhập tháng đóng BHXH.
Điều này đảm bảo rằng người tham gia BHXH tự nguyện sẽ được hưởng các quyền lợi tùy thuộc vào số năm đóng và tỷ lệ hưởng lương hưu của họ, giúp tạo điều kiện thuận lợi cho họ trong việc quản lý tài chính và an sinh xã hội.
Mức hưởng chế độ tử tuất
Các quy định về mức hưởng chế độ tử tuất theo Luật Bảo hiểm xã hội Việt Nam năm 2014 được thể hiện như sau:
Mức hưởng chế độ tử tuất
Chế độ tử tuất bao gồm các quyền lợi và các khoản tiền trợ cấp sau:
Trợ cấp mai táng
Người được hưởng chế độ tử tuất sẽ nhận được một khoản trợ cấp mai táng, tương đương 10 lần mức lương cơ sở. Điều này áp dụng cho những người có thời gian đóng Bảo hiểm xã hội từ đủ 60 tháng trở lên hoặc đang hưởng lương hưu.
Trợ cấp tuất
Đối với thân nhân của người đang đóng hoặc đang bảo lưu thời gian đóng Bảo hiểm xã hội, mức trợ cấp tuất sẽ phụ thuộc vào số năm đóng Bảo hiểm xã hội của người đóng. Cụ thể:
- Đối với những người đã đóng Bảo hiểm xã hội trước năm 2014, mức trợ cấp tuất là 1,5 tháng mức bình quân thu nhập tháng đóng BHXH cho mỗi năm đóng.
- Đối với những người đã đóng Bảo hiểm xã hội từ năm 2014 trở đi, mức trợ cấp tuất là 2 tháng mức bình quân thu nhập tháng đóng BHXH cho mỗi năm đóng.
- Trong trường hợp thời gian đóng Bảo hiểm xã hội chưa đủ 01 năm, mức trợ cấp tuất tối đa là 02 tháng mức bình quân thu nhập tháng đóng BHXH.
- Đối với thân nhân của người đang hưởng lương hưu, mức trợ cấp sẽ phụ thuộc vào thời gian mà người hưởng lương hưu đã đóng Bảo hiểm xã hội:
- 48 tháng lương hưu đang hưởng nếu chết trong 02 tháng đầu hưởng lương hưu.
- Mỗi tháng tiếp theo, mức trợ cấp giảm đi 0,5 tháng nếu chết vào những tháng sau đó.
Những quy định này đảm bảo rằng người tham gia Bảo hiểm xã hội tự nguyện và thân nhân của họ sẽ có các quyền lợi và trợ cấp phù hợp khi họ đối diện với tình huống tử tuất.
Đóng BHXH tự nguyện có được hưởng chế độ thai sản không?
Chế độ thai sản không được áp dụng cho người tham gia Bảo hiểm xã hội tự nguyện. Lý do là Bảo hiểm xã hội tự nguyện chỉ bao gồm hai chế độ là hưu trí và tử tuất, không bao gồm chế độ thai sản.
Để có quyền hưởng chế độ thai sản, bạn cần tham gia Bảo hiểm xã hội bắt buộc và tuân thủ các điều kiện cụ thể sau đây:
- Bạn phải là người lao động làm việc theo hợp đồng lao động trong khoảng thời gian từ 01 tháng trở lên, hoặc cán bộ, công chức, viên chức, hoặc người quản lý doanh nghiệp, người quản lý điều hành hợp tác xã và nhận tiền lương.
- Bạn đã tham gia đóng Bảo hiểm xã hội trong khoảng thời gian từ 06 tháng trở lên trong 12 tháng liên tục hoặc không liên tục trước khi nghỉ sinh.
- Bạn cần tuân thủ các quy định về nghỉ thai sản theo quy định của pháp luật về lao động.
Vì vậy, để được hưởng chế độ thai sản, bạn cần tham gia Bảo hiểm xã hội bắt buộc và đáp ứng các điều kiện nêu trên.
Cách dừng đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện
Theo quy định của Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014 và Nghị định 134/2015/NĐ-CP, người tham gia Bảo hiểm xã hội tự nguyện có quyền tạm dừng đóng Bảo hiểm xã hội tự nguyện khi không còn khả năng hoặc nhu cầu tham gia chương trình.
Để tạm dừng đóng Bảo hiểm xã hội tự nguyện, bạn cần thực hiện các bước sau:
Bước 1: Viết đơn xin tạm dừng đóng Bảo hiểm xã hội tự nguyện và gửi đơn này đến cơ quan Bảo hiểm xã hội mà bạn đã đăng ký tham gia. Trong đơn xin, bạn cần chi tiết lý do, thời gian, và số tháng đã đóng Bảo hiểm xã hội tự nguyện.
Bước 2: Nộp đơn xin tạm dừng đóng Bảo hiểm xã hội tự nguyện cùng với sổ Bảo hiểm xã hội tự nguyện (nếu có) cho cơ quan Bảo hiểm xã hội mà bạn đã đăng ký tham gia. Bạn có thể nộp đơn trực tiếp tại cơ quan hoặc gửi qua dịch vụ bưu điện.
Bước 3: Sau khi xem xét và xác nhận yêu cầu của bạn, cơ quan Bảo hiểm xã hội sẽ cấp giấy chứng nhận tạm dừng đóng Bảo hiểm xã hội tự nguyện. Giấy chứng nhận này sẽ ghi rõ thời gian tạm dừng và thời gian bạn được phép tiếp tục đóng Bảo hiểm.
Lưu ý:
- Thời gian tạm dừng đóng Bảo hiểm xã hội tự nguyện không được tính vào thời gian đóng Bảo hiểm để tính quyền lợi Bảo hiểm.
- Trong thời gian tạm dừng, bạn sẽ không được hưởng bất kỳ chế độ Bảo hiểm nào.
- Nếu bạn muốn tiếp tục đóng Bảo hiểm xã hội tự nguyện sau thời gian tạm dừng, bạn cần đăng ký lại phương thức đóng và mức thu nhập căn cứ vào đóng Bảo hiểm xã hội tự nguyện với cơ quan Bảo hiểm xã hội.
Bài viết trên đây Mobifone đã tổng hợp kiến thức về bhxh tự nguyện . Hi vọng bài viết hữu ích với bạn !
